W imieniu zespołu ekspertów chcielibyśmy zaproponować standardową procedurę wydawania antykoncepcji awaryjnej przez farmaceutów w polskich aptekach do zastosowania w przestrzeni publicznej.

Jedną z najważniejszych wartości w służbie pacjentom jest współpraca interdyscyplinarna pomiędzy farmaceutami oraz lekarzami różnych specjalności, dlatego stworzyliśmy multidyscyplinarny zespół ekspertów w celu wspólnego opracowania optymalnej procedury wydawania antykoncepcji awaryjnej przez farmaceutów w polskich aptekach. 

Według definicji Heplera i Stranda, opieka farmaceutyczna to odpowiedzialne świadczenie terapii farmakologicznej oraz poprawa jakości życia pacjenta. Ideą optymalnej opieki farmaceutycznej jest zapewnienie dostępności do farmakoterapii, poprawa jej skuteczności, ale również bezpieczeństwo związane z korzystaniem z produktów leczniczych. Istotą opisywanej filozofii jest zapewnienie skoncentrowanej na pacjencie opieki w celu maksymalizacji efektów leczenia i bezpieczeństwa, uzyskiwanych między innymi poprzez analizę potencjalnych interakcji pomiędzy lekami oraz przekazywanie pacjentowi rzetelnych informacji.

Bezpieczeństwo pacjentów jest dla nas najwyższą wartością, dlatego postanowiliśmy przygotować procedurę i wytyczne, aby realizowana już wkrótce usługa wydawania antykoncepcji awaryjnej przebiegała w sposób profesjonalny z poszanowaniem prywatności pacjentki, a także zrozumieniem odpowiedzialności jaka będzie spoczywać na farmaceutach prowadzących wskazany proces. Zakres procedury, obejmuje wszystkie możliwe scenariusze, z jakimi będzie musiał się zmierzyć farmaceuta wydający antykoncepcję awaryjną, aby proces wydania antykoncepcji awaryjnej przebiegł w optymalny sposób, zgodnie z zasadami kodeksu etyki aptekarza i pierwotną definicją opieki farmaceutycznej. W ramach przygotowanej procedury znajdą Państwo informacje o ochronie danych osobowych, procesie realizacji, wywiadzie medycznym i farmaceutycznym, które są niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom procesu.

>>> Pismo wysłane przez ZZPF do Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji <<<

Projekt opracował zespół w składzie: 

1. Dr n. farm. Piotr Merks, Zakład Farmakologii i Farmakologii Klinicznej, Przewodniczący Związku Zawodowego Pracowników Farmacji, Warszawa
2. Dr n. med. Anna Mierzejewska, Zakład Fizjologii Człowieka i Patofizjologii, Warszawa
3. Dr n. med. Joanna Surowiecka, Śląska Izba Aptekarska, Katowice
4. Dr n. farm. Justyna Kaźmierczak, Prezes Śląskiej Izby Aptekarskiej, Katowice
5. Dr n. pr. Iga Jaroszewska, adwokat, Tomasik Jaworski Sp. p. Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego
6. Mgr farm. Magdalena Niedbała, Wiceprezes Śląskiej Izby Aptekarskiej, Katowice
7. Dr hab. n.  med. i n. o zdr. Anna Różańska-Walędziak, prof. ucz., Kierownik Zakładu Fizjologii Człowieka i Patofizjologii, Warszawa

Piśmiennictwo:

1. Hepler CD, Strand LM. Opportunities and responsibilities in pharmaceutical care. Am J Hosp Pharm. 1990;47(3):533-543.
2. Cipolle RJ, Strand LW, Morley PC.: Pharmaceutical Care practice. The patient-centered approach to medication management. McGraw-Hill, 2012 Bissell P, Anderson C. Supplying emergency contraception via community pharmacies in the UK: reflections on the experiences of users and providers. Social science and medicine. 2003;57:2367–2378.
3. Bissell P, Savage I, Anderson C.: A qualitative study of pharmacists' perspectives on the supply of emergency hormonal contraception via patient group direction in the UK. Contraception. 2006 Mar;73(3):265-70. Epub 2005 Oct 20.
4. Seston EM, Holden K, Cantrill J.: Emergency hormonal contraception: the community pharmacy perspective. J Fam Plann Reprod Health Care. 2001 Oct;27(4):203-8.
5. Anderson S (2001) The historical context of pharmacy. In Taylor K and Harding G (eds) Pharmacy Practice. Taylor and Francis, New York, USA.
6. Anderson C and Bissell P (2004) Using semi covert research to evaluate an emergency hormonal contraception service. Pharm World Sci 26,102–106.
7. Anderson C, Bissell P, Sharma S and Sharma R (2001a) Manchester, Salford and Trafford Health Action Zone Report into the Provision of Emergency Contraception in Community Pharmacy via Patient Group Directions. University of Nottingham, Nottingham, UK.
8. Anderson C, Bissell P, Sharma S and Sharma R (2001b) Lambeth, Southwark and Lewisham Health Action Zone Report into the Provision of Emergency Contraception in Community Pharmacy via Patient Group Directions. The Client Perspective and University of Nottingham, Nottingham, UK.
9. Anderson C, Blenkinsopp A and Armstrong M (2003) The contribution of community pharmacy to improving the public's health. Report 1. Evidence from the peer reviewed literature 1990–2001. Pharmacy HealthLink and Royal Pharmaceutical Society of Great Britain, London, UK.
10. Aneblom G, Larsson M, von Essen L and Tyden T (2002) Women's vices about emergency contraception pills 'over the counter': a Swedish perspective. Contraception66,339–343.
11. Bacon L, Savage I, Cook S and Taylor B (2003) Training and supporting pharmacists to supply progestogen-only emergency contraception. J Fam Plann Reprod Health Care29,17–22.
12. Barrett G and Harper R (2000) Health professionals' attitudes to the deregulation of emergency contraception (or the problem of female sexuality). Sociol Health Illn 22,197–216
13. BennettW, Petraitis C, D'Anella A and Marcella S (2003) Pharmacists' knowledge and the difficulty of obtaining emergency contraception. Contraception 68,261–267.
14. BissellP and Anderson C (2003) Supplying emergency contraception via community pharmacies in the UK: reflections on the experiences of users and providers. Soc Sci Med 57,2367–2378.
15. Bissell P and Anderson C (2005) Enhanced access to emergency contraception. Lancet 365,1668–1670.
16. Bissell P, Anderson C, Bacon L, Taylor B and O'Brien K (2001) Impact of emergency contraception on women's and men's behaviour requires further exploration. BMJ323,751
17. Bissell P, Anderson C and Savage I (2005) A qualitative study of pharmacists' perspectives on the supply of emergency hormonal contraception via patient group direction in the UK. Contraception, in press.
18. Cockerill R, Cohen M, Dunn S and Brown T (2004) Recruitment strategies—pharmacists' participation in an evaluation project to dispense emergency contraception. Eval Health Prof 27,70–79
19. Bissell P, Anderson C. Supplying emergency contraception via community pharmacies in the UK: reflections on the experiences of users and providers. Social science and medicine. 2003;57:2367–2378.
20. D'Souza R and Bounds W (2001) Over the counter emergency contraception: a survey of pharmacists' and general practitioners' knowledge, use and views. Pharm J 266,293–296.
21. Dunn S, Brown TE, Cohen MM, Cockerill R Wichman K Weir N and Pancham A (2003) Pharmacy provision of emergency contraception: the Ontario emergency contraception pilot project. J Obstet Gynaecol Can25,923–930.
22. Ellertson C, Shochet T, Blanchard K and Trussell J (2000) Emergency contraception: a review of the programmatic and social science literature Contraception 61,145–186.
23. Fairhurst K, Ziebland S, Wyke S, Seaman P, Glasier A. (2004) Emergency contraception: why can't you give it away? Qualitative findings from an evaluation of advance provision of emergency contraception. Contraception70,25–29.
24. Folkes L, Graham A and Weiss M (2001) A qualitative study of the views of women aged 18–29 on over-the-counter availability of hormonal emergency contraception. J Fam Plann Reprod Health Care27,189–192.
25. Gainer E, Blum J, Toverud E-L, Portugal N, Tyden T, Nesheim B-I, Larsson M, Vilar D, Nymoen P, Aneblom G, et al. 2003 Bringing emergency contraception over the counter: Experiences of nonprescription users in France, Norway, Sweden and Portugal. Contraception 68,117–124.
26. Hariparsad N (2001) Attitudes and practices of pharmacists towards emergency contraception in Durban, South Africa. Eur J Contracept Reprod Health Care 6,87–92.
27. Hayes M, Hutchings J and Hayes P (2000) Reducing unintended pregnancy by increasing access to emergency contraceptive pills. Matern Child Health J4,203–208.
28. https://cks.nice.org.uk/topics/contraception-emergency/
29. https://www.superdrug.com/health/sexual-health/emergency-contraceptive/levonelle-one-step-emergency-morning-after-pill-tablet/p/136719
30. https://www.superdrug.com/health/sexual-health/emergency-contraceptive/ellaone-most-effective-emergency-morning-after-pill-30mg/p/438410
31. https://halton-st-helens-knowsley.communitypharmacy.org.uk/wp-content/uploads/sites/45/2022/05/31010a-Levonorgestrel-Pharamcy-PGD.pdfhttps://www.fsrh.org/standards-and-guidance/fsrh-guidelines-and-statements/drug-interactions/
32. Fowells A.: "Module 1955. Emergency contraception.". C+D Update Plus; March 2020.
33. General Pharmaceutical Council (2017) In practice: guidance on religion, personal values and beliefs.
34. https://bnf.nice.org.uk/treatment-summaries/emergency-contraception/
35. http://ubmidrupalcandd.s3-eu-west-1.amazonaws.com/public/Update%20module%201955%20Emergency%20contraception%20choosing%20the%20best%20method.pdf
36. https://www.superdrug.com/health/sexual-health/emergency-contraceptive/levonorgestrel-15mg-tablet-p/p/828249
37. https://ec.europa.eu/health/documents/community-register/2014/20141001129545/anx_129545_pl.pdf
38. https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/43293/characteristic