W fińskich aptekach szpitalnych sterylność i precyzja to fundamenty codziennej pracy. W laboratoriach, takich jak te w szpitalu w Tampere, wszystkie procedury są prowadzone z zachowaniem najwyższych standardów higieny, co gwarantuje bezpieczeństwo pacjentów oraz jakość przygotowywanych leków.

Dla stażysty z Polski była to okazja do poznania zupełnie innego podejścia do pracy w aptece szpitalnej – podejścia, które łączy nowoczesne technologie z rygorystycznymi normami.

Podział na specjalistyczne laboratoria

Laboratoria w aptece szpitalnej w Tampere są podzielone na dwa główne obszary:

  1. Laboratorium galenowe, w którym przygotowuje się leki recepturowe „ex tempore”, takie jak żele, maści czy proszki.
  2. Laboratorium cytostatyczne, gdzie sporządza się leki onkologiczne, takie jak cytostatyki, TPN (żywienie pozajelitowe) czy antybiotyki do wlewów dożylnych.

Każdy z tych obszarów jest przystosowany do pracy z różnymi rodzajami preparatów i wymaga stosowania odpowiednich procedur sterylizacyjnych oraz technologii.

Procedury sterylności: krok po kroku

Przed rozpoczęciem pracy w laboratorium obowiązują ścisłe zasady higieny. Każdy pracownik musi:

  • Założyć jednorazowe odzież ochronną, w tym fartuchy, czepki i specjalne buty z oznaczeniem szpitala (w Tampere noszą napis „TAYS”).
  • Umyć ręce pod bieżącą ciepłą wodą, używając antybakteryjnego mydła lub żelu, a następnie odkazić je roztworem spirytusu.
  • Przejść przez system śluz, które oddzielają różne sekcje laboratorium, zapewniając odpowiedni poziom czystości w pomieszczeniach sterylnych.

Na podłodze znajdują się lepkie maty, które zbierają kurz i zabrudzenia z obuwia, co dodatkowo zapobiega wprowadzaniu zanieczyszczeń do laboratorium. Praca odbywa się w lożach laminarnych z nawiewem jałowego powietrza, co minimalizuje ryzyko skażenia przygotowywanych leków.

Nowoczesne technologie w laboratorium

Fińskie laboratoria są wyposażone w najnowocześniejszy sprzęt, który wspiera precyzję pracy:

  • Wagi na stabilizowanych stołach, które zapewniają dokładność odważek, nawet w mikrogramach.
  • Systemy laminarne, które kontrolują przepływ jałowego powietrza i utrzymują sterylność w strefie pracy.
  • Automatyczne suszarki do opakowań, które umożliwiają higieniczne pakowanie leków bez kontaktu z dłonią.

W laboratoriach cytostatycznych dodatkowo stosuje się systemy podciśnienia, które zapobiegają wydostawaniu się niebezpiecznych substancji, takich jak leki cytostatyczne, do powietrza w pomieszczeniu.

Przygotowywanie leków recepturowych

Praca w laboratorium galenowym obejmowała przygotowywanie żeli do USG, proszków oraz roztworów. Każda receptura była dokładnie opisana w systemie komputerowym, który generował szczegółowe instrukcje dla farmaceutów. Proces przygotowywania leków wymagał precyzyjnych odważek oraz uwzględnienia wszelkich niezgodności farmaceutycznych.

Jednym z bardziej skomplikowanych zadań było przygotowanie 100 butelek roztworu morfiny. Procedura obejmowała rozpuszczenie substancji aktywnej w odpowiedniej ilości wody z dodatkiem konserwantów, a następnie rozdzielenie roztworu do butelek za pomocą skalibrowanej maszyny. Każda butelka była opatrzona metką z informacjami o numerze serii, dacie ważności i warunkach przechowywania.

Bezpieczeństwo w laboratoriach cytostatycznych

Praca w laboratorium cytostatycznym wymagała jeszcze większej precyzji i ścisłego przestrzegania zasad bezpieczeństwa. Leki cytostatyczne, stosowane w leczeniu nowotworów, są silnie toksyczne, dlatego ich sporządzanie odbywało się w warunkach podciśnienia. Każdy preparat był dokładnie oznakowany, a farmaceuci musieli przeprowadzać skomplikowane obliczenia, aby dopasować dawkę do powierzchni ciała pacjenta.

Każda czynność była kontrolowana przez systemy komputerowe, które rejestrowały odchylenia od normy. Na przykład podczas przygotowywania cisplatyny trzeba było upewnić się, że proporcje substancji aktywnej i roztworu fizjologicznego są idealnie zgodne z zaleceniami.

Wnioski: Czego uczy fińska precyzja?

Praca w fińskich laboratoriach nauczyła mnie, że precyzja i sterylność są nieodzownymi elementami pracy farmaceuty. System ścisłych procedur, nowoczesne technologie i zaangażowanie pracowników sprawiają, że każdy lek jest przygotowywany z najwyższą starannością. To doświadczenie pokazało, jak ogromny wpływ ma jakość pracy farmaceuty na bezpieczeństwo pacjenta.

Inspiracja dla Polski

W Polsce laboratoria farmaceutyczne często borykają się z brakiem odpowiednich zasobów i technologii. Fiński model pokazuje, że inwestycje w nowoczesny sprzęt i szkolenia pracowników przynoszą korzyści nie tylko w postaci lepszych wyników, ale również większego bezpieczeństwa. Wprowadzenie podobnych standardów w polskich laboratoriach mogłoby zrewolucjonizować sposób, w jaki przygotowywane są leki w szpitalach.