Pierwsze kroki w kierunku powstania ZZPF.

Związek Zawodowy Pracowników Farmacji (ZZPF) to pierwsza organizacja w Polsce reprezentująca osoby zatrudnione w sektorze farmaceutycznym. Organizacja Związek Zawodowy Pracowników Farmacji jest absolutną koniecznością dla krajowych profesjonalnych stowarzyszeń działających zarówno w Polsce, jak i w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Szersze patrzenie na interesy osób zatrudnionych w sektorze farmaceutycznym pozwala dostrzec w perspektywie lokalnej fundamentalne zasady europejskie z zakresu praw pracownika, czasu pracy, doszkalania oraz kontynuowania rozwoju zawodowego przez farmaceutów, a także wspierania inicjatyw na rzecz poprawy bezpieczeństwa pacjenta. Są to aspekty równie istotne, jak przepisy dotyczące swobody przedsiębiorczości, uznania kwalifikacji zawodowych czy sprzedaży towarów na odległość.


Związek Zawodowy Pracowników Farmacji został powołany w 2016 roku, przy wsparciu Europejskiego Związku Zawodowego Farmacetów (EPhEU – Employed community Pharmacists in Europe). Zadaniem ZZPF jest między innymi pomoc we współpracy transgranicznej organizacji krajowych reprezentujących pracowników w sektorze farmaceutycznym. Podczas cyklicznych spotkań międzynarodowych nastąpi wzmożona wymiana informacji oraz doświadczeń, której celem jest efektywniejsza reakcja na kwestie dotyczące mobilności, dyrektywy dotyczącej czasu pracy, dyżurów, a także kształcenia i kontynuowania rozwoju kwalifikacji zawodowych przez farmaceutów oraz projektu z zakresu zdrowia populacji (population health).

W dniu 4-5 lipca 2015 roku w Birmingham odbyło się spotkanie Europejskiego Stowarzyszenia Farmaceutów Zatrudnionych w Aptekach Unii Europejskiej (EPhEU). W spotkaniu wzięło udział 25 Izb Aptekarskich z Krajów Członkowskich. Polska była reprezentowana przez mgr. farm. Piotra Merksa, który został zaproszony przez Brytyjską organizację PDA (Pharmacy Defense Association - Stowarzyszenie Obrony Praw Farmaceutów), której Pan magister jest członkiem od wielu lat. Podczas godzinnego wykładu opowiedział o patologiach polskiego rynku aptecznego oraz sytuacji polskich farmaceutów. Rozmowy dotyczyły bardzo ważnych tematów, takich jak obrót poza apteczny, rola farmaceutów w poszczególnych krajach UE oraz najważniejszego - nowej perspektywy rozwoju farmacji w Europie.

W 2015 roku, podczas Zgromadzenia Ogólnego, przedstawiciele EPhEU zdecydowali, by pomóc członkom krajów europejskich, które nie mają jeszcze przedstawicieli pracowników farmacji, w utworzeniu ZZPF w Polsce.

Związek Zawodowy Pracowników Farmacji został członkiem EPhEU w 2017 roku i będzie głosem różnych organizacji krajowych dotyczącym między innymi nowych przepisów na poziomie Unii Europejskiej.
Historia magistra vita – historia nauczycielką życia.


W nawiązaniu do tradycji – ZZPF (2016 – obecnie) duchowym spadkobiercą ZZFP (RP) (1919 – 1939)

Nie tak dawno obchodziliśmy setną rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę. Historia zatoczyła powtórnie koło. Wraz z odzyskaniem niepodległości pojawiły się nowe problemy, w tym również te dotyczące farmacji. W okresie od 1919 roku do 1939 roku w Polsce istniało 15 różnych organizacji i instytucji farmaceutycznych [1,2]. Hołdując chlubnym tradycjom i w nawiązaniu do niej powstał Związek Zawodowy Pracowników Farmacji - ZZPF - duchowy spadkobierca Związku Zawodowego Farmaceutów Pracowników (Rzeczypospolitej Polskiej) - ZZFP (RP), który istniał w latach 1919-1939.


ZZFP był największą w okresie dwudziestolecia międzywojennego farmaceutyczną organizacją pracowniczą. Decyzję o utworzeniu ZZFP RP podjęto w dniach 23–24 listopada 1919 roku w Warszawie, podczas zjazdu delegatów farmaceutycznych środowisk pracowniczych [1, 2].

Na miejsce siedziby Zarządu Głównego wybrano Warszawę. Teren działania ZZFP (RP) obejmował obszar całego państwa polskiego.


Jego celami statutowymi były:
1. Obrona i zabezpieczenie materialnych, zawodowych, moralnych i prawnych interesów swych członków (farmaceutów, zatrudnionych w aptekach, laboratoriach, fabrykach chemiczno farmaceutycznych oraz zakładach podobnego typu) oraz odpowiednich warunków ich pracy i bytu.
2. Podnoszenie poziomu moralnego, umysłowego i fachowego jak również poczucia solidarności zawodowej i związkowej.
3. Dążenie do osiągnięcia lepszych warunków pracy i ekonomicznego bytu dla wszystkich farmaceutów – pracowników na odpowiednim poziomie, zgodnie z wymogami wiedzy i celów, którym służy aptekarstwo.
4. Poprawianie całokształtu spraw zawodowych [1, 2].

Obecnie ZZPF nawiązuje do tradycji ZZFP (RP) ze względu na wiele podobieństw. ZZFP (RP) został założony w odpowiedzi na sytuację panującą na rynku farmaceutycznym, podobnie jak ZZPF. Zarówno w zakresie celów statutowych zarówno ZZFP (RP), jak i ZZPF mają wiele podobieństw, ale ZZPF obejmuje znacznie szerszy zakres zadań, które obejmują m.in.:

1. Wdrożenie nowych standardów edukacji opartych na zasadach ramowych kształcenia aptekarzy w innych krajach.
2. Wzmocnienie wizerunku farmaceuty w polskim społeczeństwie.
3. Nawiązanie współpracy ze związkami zawodowymi lekarzy i pielęgniarek, w Polsce i za granicą.
4. Wsparcie dla wymiany transgranicznej i migracji pracowników.
5. Wsparcie przy wdrażaniu właściwej roli apteki szpitalnej oraz obecności magistra farmacji na oddziałach szpitalnych.
6. Współpraca z Naczelną Radą Aptekarską (NRA).
7. Wspieranie działań na rzecz podwyższenia poziomu edukacji w zakresie opieki farmaceutycznej.
8. Pomoc w uzyskaniu urlopu związanego z kształceniem, wsparcie dla kształcenia i tworzenia warunków do podnoszenia kwalifikacji.
9. Działania służące zapewnieniu właściwych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP).
10. Wspieranie działań na rzecz wdrożenia opieki farmaceutycznej.
11. Działalność naukowa wspierająca rolę aptekarza w tzw. zdrowiu populacji (population health).
12. Reprezentowanie farmaceutów w debatach międzynarodowych.
13. Wsparcie prawne dla magistrów napotykających na problemy w pracy (prawo pracy, problem mobbingu).
14. Kampanie na rzecz poprawy zdrowia publicznego.
15. Udostępnianie bezpłatnych narzędzi służących edukacji i pracy z pacjentem.
16. Umożliwienie nawiązania kontaktu z zagranicznym pracodawcą poprzez organizacje związkowe w innych krajach.
Związek Zawodowy Pracowników Farmacji (ZZPF) to pierwsza organizacja w Polsce reprezentująca osoby zatrudnione w sektorze farmaceutycznym.
W 1920 roku ZZFP (RP) liczył 1100 członków. W 1931 roku było ich już blisko 2 000.
Ich działalność możemy podzielić na pięć typów:
1.) organizowanie wykładów i dyskusji dotyczących praw oraz postulatów pracowników farmaceutycznych;
2.) podnoszenie kwalifikacji zawodowych członków poprzez organizowanie wykładów z zakresu farmacji;
3.) pomoc finansową na cele społeczne oraz dla członków ZZFP RP;
4.) pośrednictwo pracy dla farmaceutów;
5.) zabieganie o przestrzeganie i poprawę warunków pracy pracowników aptek.


Jako przykładowy wykład poświęcony prawom społeczno-pracowniczym możemy przytoczyć wystąpienie Czesława Nałęcza, delegata Oddziału Warszawskiego ZZFP RP, uczestniczącego w Walnym Zebraniu Oddziału Bydgoskiego, które odbyło się w Bydgoszczy 12 października 1930 roku.

Był on poświęcony potrzebie stworzenia jednorodnej organizacji zawodowej skupiającej wszystkich „zawodowców”, której celem byłaby obrona interesów farmaceutów. Podczas wykładu Nałęcz wyraził obawę, że jeśli organizacja taka nie zostanie stworzona to „[...] zawód w ogólnej realizacji życiowej ulegnie upadkowi.” Niewątpliwe najważniejszą częścią działalności badanych oddziałów było zabieganie o respektowanie norm oraz poprawę warunków pracy personelu aptecznego. Dotyczyło ono szczególnie podwyższenia pensji oraz przestrzegania czasu i higieny pracy. Konflikt między pracownikami, a właścicielami aptek na terenie województwa pomorskiego trwał przez cały okres międzywojnia. Mimo że wpisywał się w ogólnopolski kontekst działań ZZFP RP, miał jednak charakter lokalny. Wyjątek stanowi artykuł zatytułowany „Średniowiecze na Pomorzu”, opublikowany anonimowo przez Wacława Domańskiego – przewodniczącego Oddziału Pomorskiego. W swym tekście Domański zarzucał właścicielom aptek, ze szczególnym uwzględnieniem jednej z aptek w Toruniu, stosowanie „średniowiecznych” standardów. Głównymi problemami były zdaniem autora zbyt niskie pensje, zmuszanie pracowników do bezpłatnych nadgodzin oraz rażące zaniedbania w zakresie higieny pracy. Echa owej publikacji dotarły aż do Departamentu Służby Zdrowia w Ministerstwie Opieki Społecznej, któremu podlegały apteki. Władze centralne zażądały od Wydziału Pracy i Opieki Zdrowia (dalej: WPiOZ) w Toruniu wyjaśnień.

Omówione oddziały – włocławski, pomorski, bydgoski i gdyński – stanowiły integralną część ogólnopolskiego ZZFP RP skupiającego około 65% pracowników aptek. Na terenie województwa pomorskiego były jedyną organizacją farmaceutyczną o charakterze związkowym. Powstały jako oddolna inicjatywa farmaceutów zatrudnionych w aptekach. Zrzeszeni w nich farmaceuci starali się realizować główne cele statutowe poprzez organizowanie: wykładów oraz dyskusji dotyczących praw społeczno-pracowniczych i branżowych zagadnień naukowych, pomocy finansowej kierowanej do ubogich członków i na cele społeczne, a także poprzez pośredniczenie przy szukaniu zatrudnienia przez farmaceutów oraz zabieganie o przestrzeganie i poprawę warunków pracy w aptekach.

Odziały te nie były liczne. Należy przypuszczać, że należało do nich zwykle kilkunastu farmaceutów. Nie posiadały stałych siedzib. Spotkania zarządów odbywały się najczęściej w prywatnych mieszkaniach członków. Wynikało to zapewne z niewielkiej liczby zrzeszonych oraz skromnych funduszy. Mimo pewnych problemów, oddziały te wywierały jednak na właścicieli aptek stałą presję, reagując w przypadkach naruszania praw pracowniczych. Ich działalność stanowi ciekawą kartę w dziejach polskiej farmacji.

Jesienią 1939 roku ZZFP RP został zlikwidowany przez władze niemieckie.

1. Ślusarczyk W.; Związek Zawodowy Farmaceutów Pracowników Rzeczypospolitej Polskiej na terenie województwa pomorskiego (1919–1939); DOI: http://dx.doi.org/10.12775/KLIO.2014.002; dostęp 2018-11-26

2. Rocznik XIX; Kalendarz Farmaceutyczny na rok 1939; str.570-572; Nakładem Mgra Farm. Franciszka Heroda, Warszawa